Trong việc quản lý sử dụng kháng sinh, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Hoa Kỳ (CDC) đã đưa ra hai nguyên tắc cơ bản: “Cố gắng không sử dụng kháng sinh” và “Cố gắng không sử dụng nhiều kháng sinh”. Sự lạm dụng kháng sinh, đặc biệt là khi sử dụng trong các trường hợp không cần thiết như trong điều trị các bệnh do virus, đã góp phần tạo ra các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh, gây ra khó khăn và chi phí cho quá trình điều trị. Điều này đã dẫn đến sự gia tăng của các dịch bệnh nhiễm khuẩn trong gia súc và gia cầm, làm tăng chi phí và tỷ lệ tử vong.
Từ những năm 1950, việc sử dụng kháng sinh một cách lạm dụng đã khiến hầu hết các vi khuẩn trở nên kháng với các loại kháng sinh hàng đầu như Penicillin và Erythromycin. Điều này là kết quả của việc sử dụng không đúng cách trong những năm trước đó.
Nguyên tắc chung về sử dụng kháng sinh
Việc chỉ định sử dụng kháng sinh cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản như sau:
- Chỉ sử dụng khi cần thiết: Kháng sinh chỉ nên được sử dụng khi có nhiễm khuẩn. Việc quyết định này nên dựa trên kinh nghiệm của bác sỹ thú y và các kết quả xét nghiệm.
- Chọn loại kháng sinh phù hợp: Việc lựa chọn loại kháng sinh cần dựa vào đặc điểm của vi khuẩn, thường dựa vào kết quả xét nghiệm.
- Sử dụng đúng liều lượng và cách sử dụng: Kháng sinh cần được sử dụng đúng liều lượng và cách sử dụng đúng cách. Thời gian sử dụng cũng cần tuân thủ chỉ định của bác sỹ.
- Phối hợp kháng sinh khi cần thiết: Việc phối hợp nhiều loại kháng sinh chỉ nên được thực hiện khi cần thiết và dựa trên chỉ định của bác sỹ.
Cơ chế tác động của kháng sinh
Có nhiều cơ chế khác nhau mà các loại kháng sinh có thể tác động vào vi khuẩn, bao gồm ức chế quá trình tổng hợp vách tế bào, ức chế chức năng của màng tế bào, ức chế quá trình tổng hợp protein, và ức chế quá trình tổng hợp axit nucleic. Sự hiểu biết về cơ chế này giúp chọn lựa kháng sinh phù hợp và tối ưu trong quá trình điều trị.
Khi cần phối hợp kháng sinh
Việc phối hợp kháng sinh phải nhằm đạt được một số mục tiêu như mở rộng phổ kháng khuẩn, loại trừ nguy cơ xuất hiện chủng đề kháng, và đạt được tác dụng diệt khuẩn nhanh và mạnh. Tuy nhiên, việc này cũng cần được thực hiện cẩn thận để tránh tác dụng phụ không mong muốn và tăng chi phí điều trị.
Kết luận
Sử dụng kháng sinh đúng cách và hợp lý là vô cùng quan trọng để ngăn chặn sự gia tăng của các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh và đảm bảo hiệu quả trong quá trình điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Việc này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cơ chế tác động của kháng sinh và thực hiện theo các nguyên tắc sử dụng kháng sinh được đề xuất.